Adab-adab Ikhtilaf siri 3

Sesetengah umat Islam tidak akan berpuas hati dengan kewujudan khilaf dalam ilmu fiqh yg telah berlaku dan terus berlaku. Mereka berasa sempit dada. Mereka beranggapan khilaf di kalangan ulama tidak sepatutnya berlaku kerana nas Al-Quran dan As-Sunnah sudah ada. Cukup dengan merujuk dengan kedua-duanya. Mengapa masih bertelingkah? Pemikiran sebegini tidak akan timbul melainkan bagi mereka yg kurang kefahamannya tentang sebab-sebab khilaf di kalangan ulama. Apabila mereka mengetahuinya mereka akan tunduk dan akur. Jika anda seorang yg cakna dengan masalah khilaf yg terus melanda ummat dan menyedari wujudnya perbalahan hangat sesama kita maka luangkanlah masa untuk mengetahui sebab-sebab yg membawa kepada khilaf di kalangan ulama. Setelah itu insya Allah, anda tidak akan mengingkari kekhilafan yg berlaku bahkan bersikap berlapang dada.

Harus hukumnya berkhilaf dalam masalah ilmiah dan khilaf ini dianggap terpuji dan diterima apabila dipenuhi dua syarat asas:

1- Khilaf berlaku dalam memahami dalil dzonni yg bersifat terdedah kepada khilaf.

2-Khilaf tersebut datang daripada ahli ilmu dan mujtahid dan khilaf itu pula dalam masalah yg masih dalam kategori al-mukhtalaf fih.

Maka, kedua-dua syarat ini akan menjadikan khilaf yg berlaku ialah khilaf yg muktabar. Sekiranya tidak dipenuhi salah satu syarat ini, maka khilaf yg berlaku ialah khilaf yg diharamkan, keji dan tidak diiktibar.

-Salah faham terhadap maksud لا اجتهاد مع النص
Ramai juga yg salah faham dengan maksud kalam ini. Secara mudah, diterjemah dengan makna 'Tiada ijtihad bersama wujudnya nas.' Tetapi hakikatnya, lafaz nas yg dikehendaki di sini ialah ialah nas yg tidak menerima ijtihad padanya iaitu nas yg sahih dan jelas, tiada kesamaran padanya. Bukannya wujudnya nas secara mutlak bererti tidak boleh berijtihad. Bahkan memang para mujtahid berijtihad mengistinbatkan hukum daripada nas! Kalau bukan daripada nas, daripada mana lagi? Sebab itulah Dr. Sano Qutb Mustafa mengatakan jika ijtihad itu tidak berlaku ketika wujudnya nas, maka ketika bilakah lagi? Jadi, fahamilah bahawa nas yg dimaksudkan dalam kalam di atas ialah nas yg tidak menerima ijtihad padanya.

Yang peliknya ialah pendirian sebahagian pihak pada hari ini yg memahami لا اجتهاد مع النص secara permukaan sahaja. Lalu berhadapan dengan pihak yg bercanggah dengannya dalam suatu masalah ilmiah dengan mengeluarkan hujjah لا اجتهاد مع النص . Sedangkan mereka sendiri menggunakan nas-nas yg petunjuknya bersifat dzonni ( ظنيّة الدلالة ). Apatah lagi jika nas itu hanya dzonn dari sudut thabitnya ( ظنية الثبوت ). Bukankah jika nas itu bersifat dzonni, maka ia layak menerima ijtihad? Seolah-olah penghukum kepada qot'ie atau dzonni sesebuah nas ialah kefahaman mereka. Sila fahaminya betul-betul!

Dan sebagaimana kefahaman pihak lawan tidak diterima oleh mereka, maka begitu juga kefahaman mereka tidak diterima oleh lawan. Apakah bukti kefahaman mereka yg paling tepat? Adakah semata-mata kerana selari dengan zahir hadith? Hujjah mereka dengan لا اجتهاد مع النص adalah hujjah yg tidak kena pada tempatnya.


Dapatkan Mesej Bergambar di Sini

Antara adab yg disebut dalam tulisan yg lepas ialah tidak mengingkari pihak yg berlainan pendapat dengannya. Maka, antara syarat amar ma'ruf dan nahi munkar ialah hendaklah perkara yg diingkari itu disepakati kemunkarannya. Secara umumnya, ulama bersepakat bahawa tidak boleh mengingkari sesuatu yg masih dalam kategori khilaf dan khilaf itu berlaku pada sesuatu perkara yg boleh menerima ijtihad, iaitu yg berdalilkan dalil dzonni. Cuma secara lebih khusus, sebahagian ulama membezakan antara khilaf-khilaf yg berlaku samada khilaf yg kuat atau lemah.

Untuk meraikan semua pendapat, maka kita mengatakan bahawa masalah-masalah yg menerima ijtihad dan masih berlaku khilaf padanya, tidak boleh diingkari kecuali dalam beberapa perkara berikut. Maka amar ma'ruf nahi munkar perlu berlaku dalam masalah:

1- Khilaf yg berlaku telah menjadi sejarah dan ia tidak berterusan. Contohnya, khilaf sebahagian salaf pada zaman awal Islam dalam hukum riba al-fadl dan hukum nikah mut'ah. Para ulama telah menukilkan penarikan balik pendapat-pendapat sebahagian salaf ini lalu mereka turut bersama jumhur. Atau para ulama menganggap pendapat yg bercanggah ini ialah pendapat yg syaz (ganjil). Maka wajib untuk diingkari berpandukan syarat-syarat amar ma'ruf nahi munkar.

2- Jika khilaf yg berlaku ialah khilaf yg lemah, maka dipecahkan kepada dua bahagian.

Pertama: Khilaf yg bersangatan lemahnya dan bertembung dengan nas syara' yg thabit. Maka, diingkari.

Kedua: Khilaf yg ijtihadnya berlaku tanpa ada nas secara mutlak. Maka, tidak boleh diingkarinya melainkan atas dasar nasihat dan menyuruh atau melarangnya secara lembut untuk keluar daripada khilaf.

Sila baca dengan tenang dan jangan emosi. Emosi anda ketika membaca mempengaruhi cara berfikir anda.

Sekarang, timbul persoalan... Mengapa banyak perkara yg diamalkan oleh umat Islam pada hari ini diingkari semahu-mahunya? Sedangkan perkara yg yg diingkari itu tidak termasuk dalam perbahasan munkar yg disepakati. Bahkan ramai ulama yg membolehkannya dan mempunyai dalil yg menyokong. Jadi, mengapa orang yg melakukannya ditohmah dengan bidaah?!!

Mungkin ada yg menjawab kerana memang ianya bidaah. Ketahuilah, 'Bidaah' juga telah berlaku khilaf padanya. Adakah Hadith 'Kullu Bidaatin Dholalah' itu tidak bersifat dzonni? Mengapa tidak meraikan khilaf ini? Tiada wahyu yg diturunkan untuk menyokong mana-mana pihak. Saya bukannya mahu pihak yg tidak sekepala dengan saya turut sekepala dengan saya tapi saya hanya mahu kita berlapang dada. Jangan terlalu keras menghentam.

Dapatkan Mesej Bergambar di Sini

Tidak mengingkari sesuatu perbuatan munkar yg tidak disepakati kemunkarannya bukanlah bermakna meninggalkan terus seseorang bersama perbuatannya itu tetapi hendaklah mengajaknya supaya keluar daripada khilaf. Dakwah mesti terus kerana kaedah menyebut, 'Keluar daripada khilaf sunat'.


Rujukan:

Dirasat fil Ikhtilafat Al-Ilmiyyah karangan Dr. Muhammad Abul Fath Al-Bayanuni